Ruta del Santuario
Percorrido : 8 km (desde Arteixo e 2 km desde A Coruña)
Duración: 1:30h (desde Arteixo) e 1h. desde A Coruña
Dificultad : media-baixa
Tipo de trazado: lineal
Concellos polos que pasa: Arteixo
Punto de inicio:
a) Paseo Fluvial » Río Bolaños» (casco urbano de Arteixo)
b) Meicende (contorna da refinería)
A igrexa de Santa María de Pastoriza, tamén coñecida coma O Santuario, é de orixe románica pero actualmente é de estilo barroco, do s. XVII. Consta dunha soa nave cun presbiterio que ten forma de ábsida semicircular románica. Acubilla unha imaxe da Virxe que data do s.XIII.
A Virxe de Pastoriza gozou e aínda goza de gran popularidade tanto na Coruña coma nas bisbarras das Mariñas e de Bergantiños e ten a súa lenda publicada por dona Emilia Pardo Bazán no ano 1887, onde di que o rei suevo Rechiario, o primeiro rei cristián de Hispania, fundou a igrexa de Pastoriza na cal se adoraba unha imaxe da Virxe.
Por mor da invasión dos normandos ou mesmo coa chegada de Almanzor, alguén do lugar agachou a imaxe da Virxe nuns penedos para salvala da súa posible profanación. A pequena igrexa fora derribada, mais a imaxe da Virxe salvouse por estar agachada até que unha nena, que pastoreaba o gando nunha pastoriza, viu como unha estrela relucente xurdía dunha morea de pedras no Monte do Cruceiro, onde se descubriu a imaxe da Virxe e que desde entón é coñecido coma “o Berce da Virxe”. É tradición que as e os romeiros lle dean tres voltas ás pedras, pasen por debaixo das mesmas e biquen a imaxe da santa.